Kagamhanan-Lokal sa Padre Burgos, Southern Leyte naninguha pagdiskobre sa talento sa kabataan

ARON madiskobre ang nanagpahiping mga talento sa mga lumulupyo sa Padre Burgos, Southern Leyte, ang pamunoan sa lokal nga kagamhanan sa maong lungsod naninguha nga ang mga kalihokan sa arte ug kultural sa kabarangayan niini pagasalmotan lamang gayod sa mga residente.

Sa ilang mensahe atol sa kapistahan sa Brgy. Lungsodaan, Padre Burgos, Southern Leyte kaniadtong Mayo 3, 2009, si Mayor Ricardo Borces ug Bise Mayor Herminigildo Culpa nanagkanayon nga ang lokal nga kagamhanan andam gayod mosuporta sa mga batan-on nga madiskobre sa bisan unsang natad sa arte—sayaw, kanta ug uban pa.

Tungod niini nga programa, ang mga dula sa paugnat sa kusog ug mga entertainment ug cultural activities himoon na nga tigi nga salmotan sa mga Purok.

“Pinaagi niini, atong madiskobre kon si kinsa man ang adunay igong talento nga sarang atong ikabangga sa unsa man nga mga tigi sa umaabot,” pasabot ni Bise Mayor Hermie Culpa.

“Ang madiskobre, atong bansayon pagsakto,” dugang ni Bise Mayor Culpa.

Dili pa lang dugay, nakabaton sa dakong garbo ang tibuok lungsod sa Padre Burgos sa dihang ang iyang anak nga si Bryan Gilles, 24 anyos, nga taga Sta. Sofia, maoy migulang Grand Champion sa gihimong Leyte IDOL-Fourth Season. Ang grand night sa Leyte IDOL-Fourth Season nga gisalmotan sa bag-ong singing sensations gikan sa lainlaing bahin sa Eastern Visayas, gipahigayon sulod sa Leyte National High School sa Dakbayan sa Tacloban niadtong Marso 28, 2009.

Ang IDOL, nga nagpasabot og Icot’s Dream of Leyte ug usa ka initative ni Leyte Gov. Jericho “Icot” Petilla, gi-pattern gikan sa popular show sa Estados Unidos nga “American Idol.”

Ang Leyte IDOL-Fourth Season maoy unang higayon nga ang kompetisyon gi-open alang sa mga potential contestant-artists gawas sa probinsiya sa Leyte. Kini gisalmotan sa mga partisipante gikan sa lainlaing dapit sa Region 8, Leyte ug Samar.

Nadawat ni Bryan Gilles ang cash prize nga P150 mil ug laptop computer nga balor og P50 mil human niya gibuntog ang pito ka finalists. Personal nga gitunol ni Gov. Icot Petilla ang maong premyo ngadto kang Bryan Gilles.

Gawas kang Bryan Gilles, taga Southern Leyte usab ang nakailok sa ikaduhang dapit sa Leyte IDOL-Fourth Season nga si Natasha Mae Resos nga molopyo sa Maasin City. Nadawat ni Resos ang cash prize nga P75 mil ug laptop computer nga balor sa P25 mil.

Ang Third Prize Winner sa Leyte IDOL-Fourth Season mao si Jefferson Cabatana sa Tacloban City. May premyo siya nga P50 mil.

Ang lima ka finalist nga nakadawat sa tag-P20 mil isip consolation prize mao sila si Jeffrey Callosa sa Palo, Leyte; Leigh Ann Arcales sa Catbalogan, Samar; Aprille Joy Campanero sa Giporlos, Eastern Samar; Ibona Panto sa Ormoc City; ug Janine Faith Tiempo sa Tacloban City.

Sa nangaging katuigan, nakabaton usab sa garbo ang lungsod sa Padre Burgos sa dihang si Boksidor Tacy Macalos nga taga Brgy. Laca, nahimong title holder sa Light Flyweight Division sa International Boxing Federation (IBF). Gibuntog ni Macalos si Jum Hwan Choi sa South Korea sa ilang 12-ka-rawon nga panagbagat sa ring niadtong Nobiyembre 4, 1988 didto sa Araneta Coliseum sa Quezon City.

Gihuptan ni Macalos ang maong titulo hangtod sa May 2, 1989 sa dihang naparot siya ni Muangchai Kittikasem, taga Thailand, sa iyang panag-engkuwentro didto sa Lumpinee Boxing Stadium, sa Bangkok.

Busa, mga Burgosanon, unsa pay inyong gipaabot? Pag-ensayo na! Kinsay nasayod, ugma damlag, kamo mosikat sad sama kapopular sa artista sa puting tabil!

(Napatik sa Bisaya, Hunyo 24, 2009. Pahina 22)

Xavier University, labing unang universidad sa Mindanao, 75 anyos na!

NANAGSIBAW ang kalanog sa fireworks nunot sa kasadya nga mihari sulod sa campus sa Xavier University-Ateneo de Cagayan, Dakbayan sa Cagayan de Oro niadtong Disyembre 3-6, 2008 sa dihang gisaulog sa maong unibersidad nga gipadagan sa mga Paring Heswita ang ika-75 nga kasumaran sa pagkatukod niini ug ika-50 ka tuig isip university.

Ang Ateneo de Cagayan gipundar niadtong 1933 ni Jesuit missionary Fr. James T.G. Hayes S.J., isip high school for boys. Niadtong Marso 1958, ang maong tunghaan nahimong unibersidad sa ngalang Xavier University, ang labing unang Jesuit university sa Pilipinas ug labing unang unibersidad sa pulo sa Mindanao.

Ang maong kalihokan nga gitawag og XU@75 Festival Days maoy nagsilbing panak-op sa daghang kalihokan nga gipahigayon isip highlights sa Diamond Jubilee sa naasoy nga unibersidad, sama sa Jesuit Invitational Games, Art Exhibit, Poetry Reading, konsiyerto ug daghan pang makalingaw nga mga kalihokan. Kining tanan gisaksihan sa mga tinun-an sa XU, mga alumni ug mga bisita gikan sa kasilinganang dapit ug mga Ateneo school gikan sa lain-laing dapit sa nasod.

Ug ang labing highlight sa maong okasyon mao ang pagpasidungog sa mga Outstanding Alumni niini nga nakakulit og dalaygong marka sa ilang mga ngalan sa natad sa professional competence ug sa maayong mga accomplishment. Ang awarding ceremony gipahigayon niadtong Disyembre 6, 2008 human sa Thanksgiving Mass didto sa Immaculate Conception Chapel.

Ang awardees mao sila si: Kongresista Rufus B. Rodriguez sa Ikaduhang Distrito sa Dakbayan sa Cagayan de Oro sa natad sa Public Service; Jose Mari G. Pelaez (Education); Dr. Amado Parawan (Health); Pio Baconga (Business); Peter Unabia (Entrepreneurship); Jerry E. Pacturan (Social Development); Lt. Gen. Rodrigo Maclang (Military); Mayor Dixon Yasay sa lungsod sa Opol, Misamis Oriental (Local Governance); Bishop Honesto C. Pacana Jr. (Religious Service Award) ug Roy C. Gaane (XU-AAA Service Awardee).

NASERA UG MIABLI PAG-USAB
Naserado ang maong tunghaan sa dihang miulbo ang Ikaduhang Gubat sa Kalibotan. Human sa gubat, gilusad ang reconstruction sa Ateneo de Cagayan ubos sa liderato ni Fr. Edward J. Haggerty SJ, Rector, ug Fr. Andrew F. Cervini SJ, nga maoy mihulip sa nahauna isip Rector, uban ang ayuda sa local ug foreign benefactors.

Sa iyang diary, si Fr. Edward J. Haggerty SJ, kinsa nahimong military chaplain atol sa war years ug usab Military Vicar sa US Armed Forces nagkanayon: "In fifteen minutes, the American liberator bombers destroyed our labor of 15 years."

Niadtong Marso 1958, ang Ateneo de Cagayan nahimong university nga gitawag og Xavier University-Ateneo de Cagayan agig pahinungod kang St. Francis Xavier, usa ka Jesuit missionary ngadto sa Indies ug sa kauban niining si St. Ignatius Loyola, ang tagtukod sa Society of Jesus.

Si Fr. Francisco Araneta SJ, ang Rector sa dihang ang Ateneo de Cagayan nahimong Xavier University niadtong 1958, miingon: “The change of name merely crystallized an old spirit that always had been the soul of all Ateneos, the spirit of learning and service, the spirit of purposeful scholarship.”

Adunay upat ka mga campus ang Xavier University: ang main campus alang sa tertiary units nga nahimutang sa kinapusorang bahin sa Dakbayan sa Cagayan de Oro; ang Manresa Campus alang sa XU College of Agriculture nga nahimutang sa Masterson Avenue; ang High School and Grade School Annex Campus sa Pueblo de Oro ug ang Grade School Campus sa Brgy. Macasandig.

Sukad sa pagkahimugso sa maong tunghaan, nahimo kining kabahin sa kaugmaran sa dakbayan ug sa rehiyon tungod sa lainlaing yunit niini nga nakiglambigit sa tinguha pagpalambo sa katilingban.

Tipik niini nga mga yunit mao ang Research Institute of Mindanao Culture (RIMCU) nga na-establish niadtong 1957 alang sa pagpahigayon og research studies mahitungod sa kulturang Mindanao ug ang Southeast Asia Rural Social Leadership Institute (SEARSOLIN) nga nagsugod niadtong 1963 ug nahimong sentro sa pagtuon bahin sa agricultural extension work ug cooperative movement sa mga rural development workers gikan sa lainlaing kanasoran sa Southeast Asia.

Sa 1968, gilusad sa Xavier University ang Philippine Folk Life Museum and Archives nga karon gitawag nag XU Museum. Ang XU mao usab ang publikador sa Kinaadman, usa ka journal nga nagpatik sa mga research ug scholarly articles mahitungod sa Mindanao nga kanhi giedit ni Fr. Miguel Bernad, usa sa mga inilang literary critic sa nasod.

Sa lima ka ka kolehiyo ug unibersidad dinhi sa Pilipinas nga gipadagan sa mga paring Heswita, ang XU nag-operate in consortium sa Ateneo de Davao University ug sa Ateneo de Zamboanga University.

(Napatik sa Bisaya, Mayo 27, 2009. Pahina 6-7)