Tuesday, June 16, 2009

Kagamhanan-Lokal sa Padre Burgos, Southern Leyte naninguha pagdiskobre sa talento sa kabataan



ARON madiskobre ang nanagpahiping mga talento sa mga lumulupyo sa Padre Burgos, Southern Leyte, ang pamunoan sa lokal nga kagamhanan sa maong lungsod naninguha nga ang mga kalihokan sa arte ug kultural sa kabarangayan niini pagasalmotan lamang gayod sa mga residente.

Sa ilang mensahe atol sa kapistahan sa Brgy. Lungsodaan, Padre Burgos, Southern Leyte kaniadtong Mayo 3, 2009, si Mayor Ricardo Borces ug Bise Mayor Herminigildo Culpa nanagkanayon nga ang lokal nga kagamhanan andam gayod mosuporta sa mga batan-on nga madiskobre sa bisan unsang natad sa arte—sayaw, kanta ug uban pa.

Tungod niini nga programa, ang mga dula sa paugnat sa kusog ug mga entertainment ug cultural activities himoon na nga tigi nga salmotan sa mga Purok.

“Pinaagi niini, atong madiskobre kon si kinsa man ang adunay igong talento nga sarang atong ikabangga sa unsa man nga mga tigi sa umaabot,” pasabot ni Bise Mayor Hermie Culpa.

“Ang madiskobre, atong bansayon pagsakto,” dugang ni Bise Mayor Culpa.

Dili pa lang dugay, nakabaton sa dakong garbo ang tibuok lungsod sa Padre Burgos sa dihang ang iyang anak nga si Bryan Gilles, 24 anyos, nga taga Sta. Sofia, maoy migulang Grand Champion sa gihimong Leyte IDOL-Fourth Season. Ang grand night sa Leyte IDOL-Fourth Season nga gisalmotan sa bag-ong singing sensations gikan sa lainlaing bahin sa Eastern Visayas, gipahigayon sulod sa Leyte National High School sa Dakbayan sa Tacloban niadtong Marso 28, 2009.

Ang IDOL, nga nagpasabot og Icot’s Dream of Leyte ug usa ka initative ni Leyte Gov. Jericho “Icot” Petilla, gi-pattern gikan sa popular show sa Estados Unidos nga “American Idol.”

Ang Leyte IDOL-Fourth Season maoy unang higayon nga ang kompetisyon gi-open alang sa mga potential contestant-artists gawas sa probinsiya sa Leyte. Kini gisalmotan sa mga partisipante gikan sa lainlaing dapit sa Region 8, Leyte ug Samar.

Nadawat ni Bryan Gilles ang cash prize nga P150 mil ug laptop computer nga balor og P50 mil human niya gibuntog ang pito ka finalists. Personal nga gitunol ni Gov. Icot Petilla ang maong premyo ngadto kang Bryan Gilles.

Gawas kang Bryan Gilles, taga Southern Leyte usab ang nakailok sa ikaduhang dapit sa Leyte IDOL-Fourth Season nga si Natasha Mae Resos nga molopyo sa Maasin City. Nadawat ni Resos ang cash prize nga P75 mil ug laptop computer nga balor sa P25 mil.

Ang Third Prize Winner sa Leyte IDOL-Fourth Season mao si Jefferson Cabatana sa Tacloban City. May premyo siya nga P50 mil.

Ang lima ka finalist nga nakadawat sa tag-P20 mil isip consolation prize mao sila si Jeffrey Callosa sa Palo, Leyte; Leigh Ann Arcales sa Catbalogan, Samar; Aprille Joy Campanero sa Giporlos, Eastern Samar; Ibona Panto sa Ormoc City; ug Janine Faith Tiempo sa Tacloban City.

Sa nangaging katuigan, nakabaton usab sa garbo ang lungsod sa Padre Burgos sa dihang si Boksidor Tacy Macalos nga taga Brgy. Laca, nahimong title holder sa Light Flyweight Division sa International Boxing Federation (IBF). Gibuntog ni Macalos si Jum Hwan Choi sa South Korea sa ilang 12-ka-rawon nga panagbagat sa ring niadtong Nobiyembre 4, 1988 didto sa Araneta Coliseum sa Quezon City.

Gihuptan ni Macalos ang maong titulo hangtod sa May 2, 1989 sa dihang naparot siya ni Muangchai Kittikasem, taga Thailand, sa iyang panag-engkuwentro didto sa Lumpinee Boxing Stadium, sa Bangkok.

Busa, mga Burgosanon, unsa pay inyong gipaabot? Pag-ensayo na! Kinsay nasayod, ugma damlag, kamo mosikat sad sama kapopular sa artista sa puting tabil!

(Napatik sa Bisaya, Hunyo 24, 2009. Pahina 22)

Xavier University, labing unang universidad sa Mindanao, 75 anyos na!



NANAGSIBAW ang kalanog sa fireworks nunot sa kasadya nga mihari sulod sa campus sa Xavier University-Ateneo de Cagayan, Dakbayan sa Cagayan de Oro niadtong Disyembre 3-6, 2008 sa dihang gisaulog sa maong unibersidad nga gipadagan sa mga Paring Heswita ang ika-75 nga kasumaran sa pagkatukod niini ug ika-50 ka tuig isip university.

Ang Ateneo de Cagayan gipundar niadtong 1933 ni Jesuit missionary Fr. James T.G. Hayes S.J., isip high school for boys. Niadtong Marso 1958, ang maong tunghaan nahimong unibersidad sa ngalang Xavier University, ang labing unang Jesuit university sa Pilipinas ug labing unang unibersidad sa pulo sa Mindanao.

Ang maong kalihokan nga gitawag og XU@75 Festival Days maoy nagsilbing panak-op sa daghang kalihokan nga gipahigayon isip highlights sa Diamond Jubilee sa naasoy nga unibersidad, sama sa Jesuit Invitational Games, Art Exhibit, Poetry Reading, konsiyerto ug daghan pang makalingaw nga mga kalihokan. Kining tanan gisaksihan sa mga tinun-an sa XU, mga alumni ug mga bisita gikan sa kasilinganang dapit ug mga Ateneo school gikan sa lain-laing dapit sa nasod.

Ug ang labing highlight sa maong okasyon mao ang pagpasidungog sa mga Outstanding Alumni niini nga nakakulit og dalaygong marka sa ilang mga ngalan sa natad sa professional competence ug sa maayong mga accomplishment. Ang awarding ceremony gipahigayon niadtong Disyembre 6, 2008 human sa Thanksgiving Mass didto sa Immaculate Conception Chapel.

Ang awardees mao sila si: Kongresista Rufus B. Rodriguez sa Ikaduhang Distrito sa Dakbayan sa Cagayan de Oro sa natad sa Public Service; Jose Mari G. Pelaez (Education); Dr. Amado Parawan (Health); Pio Baconga (Business); Peter Unabia (Entrepreneurship); Jerry E. Pacturan (Social Development); Lt. Gen. Rodrigo Maclang (Military); Mayor Dixon Yasay sa lungsod sa Opol, Misamis Oriental (Local Governance); Bishop Honesto C. Pacana Jr. (Religious Service Award) ug Roy C. Gaane (XU-AAA Service Awardee).

NASERA UG MIABLI PAG-USAB
Naserado ang maong tunghaan sa dihang miulbo ang Ikaduhang Gubat sa Kalibotan. Human sa gubat, gilusad ang reconstruction sa Ateneo de Cagayan ubos sa liderato ni Fr. Edward J. Haggerty SJ, Rector, ug Fr. Andrew F. Cervini SJ, nga maoy mihulip sa nahauna isip Rector, uban ang ayuda sa local ug foreign benefactors.

Sa iyang diary, si Fr. Edward J. Haggerty SJ, kinsa nahimong military chaplain atol sa war years ug usab Military Vicar sa US Armed Forces nagkanayon: "In fifteen minutes, the American liberator bombers destroyed our labor of 15 years."

Niadtong Marso 1958, ang Ateneo de Cagayan nahimong university nga gitawag og Xavier University-Ateneo de Cagayan agig pahinungod kang St. Francis Xavier, usa ka Jesuit missionary ngadto sa Indies ug sa kauban niining si St. Ignatius Loyola, ang tagtukod sa Society of Jesus.

Si Fr. Francisco Araneta SJ, ang Rector sa dihang ang Ateneo de Cagayan nahimong Xavier University niadtong 1958, miingon: “The change of name merely crystallized an old spirit that always had been the soul of all Ateneos, the spirit of learning and service, the spirit of purposeful scholarship.”

Adunay upat ka mga campus ang Xavier University: ang main campus alang sa tertiary units nga nahimutang sa kinapusorang bahin sa Dakbayan sa Cagayan de Oro; ang Manresa Campus alang sa XU College of Agriculture nga nahimutang sa Masterson Avenue; ang High School and Grade School Annex Campus sa Pueblo de Oro ug ang Grade School Campus sa Brgy. Macasandig.

Sukad sa pagkahimugso sa maong tunghaan, nahimo kining kabahin sa kaugmaran sa dakbayan ug sa rehiyon tungod sa lainlaing yunit niini nga nakiglambigit sa tinguha pagpalambo sa katilingban.

Tipik niini nga mga yunit mao ang Research Institute of Mindanao Culture (RIMCU) nga na-establish niadtong 1957 alang sa pagpahigayon og research studies mahitungod sa kulturang Mindanao ug ang Southeast Asia Rural Social Leadership Institute (SEARSOLIN) nga nagsugod niadtong 1963 ug nahimong sentro sa pagtuon bahin sa agricultural extension work ug cooperative movement sa mga rural development workers gikan sa lainlaing kanasoran sa Southeast Asia.

Sa 1968, gilusad sa Xavier University ang Philippine Folk Life Museum and Archives nga karon gitawag nag XU Museum. Ang XU mao usab ang publikador sa Kinaadman, usa ka journal nga nagpatik sa mga research ug scholarly articles mahitungod sa Mindanao nga kanhi giedit ni Fr. Miguel Bernad, usa sa mga inilang literary critic sa nasod.

Sa lima ka ka kolehiyo ug unibersidad dinhi sa Pilipinas nga gipadagan sa mga paring Heswita, ang XU nag-operate in consortium sa Ateneo de Davao University ug sa Ateneo de Zamboanga University.

(Napatik sa Bisaya, Mayo 27, 2009. Pahina 6-7)

Wednesday, May 20, 2009

DIHANG NATUNAW ANG KALAGSIK

Bisan naglagom apan hait
daw lansang ang bangkil sa anaconda
nga naglubog sa iyang dughan
Nagnganga andam motukob
sa mga tudlong mangahas pagkuhit
sa iyang panit. Matag buntag magtindog
siya sa tunga sa dalan. Way sapot.
Gituyo aron makit-an ang anaconda
nga kalisangan. Magkurog ang mga tawong
molabay kaniya. Labi na ang mga drayber
sa de pasaherong jeep nga obligadong
mopahagtok og sensilyo ngadto sa lata
nga iyang gihuptan. Sama siya kaabtik
sa kilat. Kusgan sama ni Samson. Ug
way gikahadlokan. Apan karong buntaga,
human mitipon ngadto sa mga panid
sa kasaysayan ang kapitoan ka berano,
daw sa itlog siya napus-an. Nahilis
ang bus-ok niyang mga braso. Natunaw
nahimong yatyat nga panit. Ug
ang anaconda wala maulaw pagpakita
sa iyang gidangatan: Nga siya karon
usa na ka wati nga nasaag sa iyang kalibotan.

(Published in Bisaya Magazine, May 13, 2009 issue. Page 48)

Sunday, April 5, 2009

Capitol University Glee Club, bag-ong garbo sa nasod sa natad sa musika



DAKONG garbo, dili lamang sa Dakbayan sa Cagayan de Oro kun dili sa tibuok nasod, ang Capitol University Glee Club nga maoy nakailok sa Gold Prize sa Pop Category atol sa 2008 Busan Choral Festival and Competition nga gipahigayon niadtong Nobiyembre 12-15, 2008, didto sa Busan Cultural Center, South Korea, bisan tuod nga mao pa kadto ang ilang unang pag-apil sa naasoy nga kompetisyon.

“We are so happy and proud over this feat,” matod pa ni Dr. Fe R. Juarez, ang Executive Vice President sa Capitol University. “That was the first time that the CU Glee Club participated in an international competition and this early, they already received very, very good reviews,” dugang pa ni Dr. Juarez.

Gawas sa pagdaog sa Unang Ganti sa Pop Category, nailok usab ni Ritchie Asibal, ang conductor sa CU Glee Club, ang pasidungog nga Best Conductor. Siya ang kinaunahang Pinoy nga nakadaog sa Best Conductor Award sa kasaysayan sa maong kompetisyon.

Ang maong kompetisyon tinuig nga gipasiugdahan sa Korean Choral Institute. Gibuntog sa CU Glee Club ang laing 40 ka choir gikan sa 12 ka nasod nga mingsalmot sa maong kompetisyon, lakip na niini ang nabantog nga choir gikan sa University of Kentucky ug ang Manado choir sa Indonesia.

Laing duha ka Pinoy choir nga mingsalmot sa maong kompetisyon—University of the East Choral Group ug University of the Philippines Chorale—ang nakadaog usab og top prizes.

Ang CU Glee Club gilangkoban sa 23 ka mag-aawit nga mao sila si (Soprano) Darlene Bacor, Retse Lorrain G. Beringuel, Charity R. Galola, Donna Jane R. Galola, Joan Rey N. Llanderal, Cherry Love Q. Lonon, Michelle P. Valmonte, (Alto) Imee Conception E. Acenas, Excelsis A. Betil, Jade Ann R. Maaliao. Lara Grace L. Ruiz, Richelle Q. Vicera, (Tenor) Shalimar Abago, Gerard Paul P. Achas, Joey C. Lecera, Clement D. Matias, George Mikhail H.K. Pagalan, Rian Virich B. Suan, (Bass) Edward S. Blancada, Jeson E. Buynay, Dennis G. Dagooc, Phillip Don A. Mecarte, Paul Ryan B. Rivera;

Kuyog sa maong delegasyon ang upat ka staff: Ritchie Asibal (choir conductor), Joseph R. Espadilla (tour manager), Arnold Neri (costumes in- charge), ug Cyrell Allan Russel B. Collado (choreographer).

Nadawat sa CU Glee Club ang premyong US$5,000 ug tropeyo, samtang si Asibal midawat sa iyang premyo nga US$1,000.

Kumingking lamang kami kon itandi sa ubang grupo. Apan ang usa sa mga maghuhukom miingon, ‘Look at those Filipinos, they are small, thin and look like high school students, but their voices are so powerful,’ matod pa ni Joseph Espadilla, ang tour manager sa CU Glee Club.

“Among the other competitors, including the other Filipino choirs, we were the poorest. We had to beg for donations just to get to Korea. When we got there, we didn’t have enough money. It was all pressure at all fronts. So it was such a relief that we won,” dugang pa ni Espadilla.

Nagpungasing mga mensahe sa pahalipay ang nadawat sa CU Glee Club tungod sa maong kadaogan. Si Gobernador Oscar Moreno sa lalawigan sa Misamis Oriental, mipahalipay sa maong university-based choir tungod sa ilang pagbuntog sa more experienced ug well-trained nilang mga kaatbang.

Si Mayor Constantino Jaraula sa Dakbayan sa Cagayan de Oro, sa laing bahin, mipadangat usab sa iyang pahalipay ngadto sa CU Glee Club ug misaad nga iya kining tunolan sa dugang suporta sa ila unyang pagsalmot sa lainlaing kompetisyon sa umalabot.

Ang National Commission for Culture and the Arts misaad usab og funding sa maong grupo sa panahon nga sila mosalmot sa lain pang mga kompetisyon.

Human sa maong kadaogan, ang CU Glee Club nakadawat gilayon og daghang imbitasyon gikan sa mga international choir festival, lakip na ang Montana Music Festival didto sa Estados Unidos.

Mabuhi ang CU Glee Club!

(Napatik sa Bisaya Magasin, Abril 8, 2009, Pahina 5)

Mga mag-uuma nakigbisog batok sa aerial spraying


GIBISITAHAN ni Akbayan Rep. Risa Hontiveros ang mga sakop sa Mamamayang Ayaw sa Aerial Spraying nga nag-picket atbang sa Court of Appeals sa Dakbayan sa Cagayan de Oro.


GATOSAN ka mga mag-uuma gikan sa Dakbayan sa Davao ug support groups ang nag-picket atubangan sa Court of Appeals-Mindanao nga nagbase sa Dakbayan sa Cagayan de Oro. Katuyoan: Aron sa pag-dramatize sa ilang pakigbisog batok sa pagpahigayon sa aerial spraying sa naglawod-lawod nga banana plantation didto sa Dakbayan sa Davao sa rason nga kini makadaot sa kinaiyahan ug sa panglawas sa katawhan, ilabina sa gagmayng kabataan.

Anaa man ugod karon sa Court of Appeals naka-pending ang kaso nga gipasaka sa Pilipino Banana Growers and Exporters Association (PBGEA) nga nagkuwestiyon sa legalidad sa Ordinansa sa Dakbayan sa Davao nga nagdili sa earial spraying diha sa mga pantasyon nga nahisulod sa teritoryo sa maong dakbayan.

Ang Ordinansa sa Davao nga nag-ban sa aerial spraying maoy ikaduhang balaod lokal nga nagdili sa pag-spray sa chemicals ginamit ang ayroplano. Ang unang local government unit nga misagop sa maong matang sa Ordinansa mao ang lalawigan sa Bukidnon. Ang ilang rason: Usa ka health risk sa katawhan nga nanimuyo duol sa mga plantation ang pagpahigayon og aerial spraying.

Sa wala pa mapalabang ang maong Ordinansa, dihay taas nga lantugi didto sa hawanan sa Konseho sa Dakbayan sa Davao tali sa daghang grupo nga supak sa aerial spraying ug sa kampo sa mga banana growers.

Apan tungod sa kasapian sa mga banana grower, sila mi-file og kaso sa lower court nga nagkuwestiyon sa constitutionality sa maong ordinansa. Ang maong ordinansa, matod sa PBGEA, makapatiurok sa ilang negosyo. Apan ang lower court sa Davao City mipagawas sa hukom nga ang Ordinansa wala makasupak sa Konstitusyon ug nga ang kagamhanang lokal sa Dakbayan sa Davao nag-exercise lamang sa ilang police power sa ilang pag-enact sa maong ordinansa sa tuyo nga magprotektahan ang kinabuhi sa katawhan ug ang kinaiyahan.

Kay lagi may sapi, ang PBGEA mi-elevate sa maong kaso ngadto sa Court of Appeals, uban ang hulga nga ilang i-pullout ang ilang minilyon nga investments sa Dakbayan sa Davao kon ugaling madeklarar nga constitutional ang Ordinansa nga nag-dili sa aerial spraying.

Nakapuntos ang PBGEA sa Court of Appeals kay gi-grant man sa appellate court ang ilang petisyon nga ihunong una sa kasamtangan ang pagpatuman sa maong ordinansa samtang ang issue sa constitutionality niini padayon pang gitun-an. Motuig na karon sukad gipahunong sa CA ang pag-implementar sa nasangpit nga ordinansa.

Miduso sa daghanang apelasyon ang grupo sa mga mag-uuma nga sakop sa Mamamayan Ayaw sa Aerial Spraying (MAAS) apan kini pulos gibasura sa CA. Tungod niini, nagpadayon karon ang mga aerial-spraying planes sa pagpasirit sa makahilong chemical ngadto sa katawhan sa Dakbayan sa Davao, matod sa MAAS.

"Grabe na ang among sakripisyo...ug magpadayon kami sa pagsakripisyo hangtod among matandog ang kasingkasing sa mga maghuhukom sa Court of Appeals. Wala kamiy laing gipangayo gawas sa hustisya...nga ipatunhay ang among katungod nga magpuyo sa poison-free environment," deklarasyon ni Baby Adlawan, usa ka mag-uuma gikan sa Sirib, Dakbayan sa Davao, nga miapil sa pag-picket atubangan sa CA-Cagayan de Oro.

Siya midugang nga angayang linawas nga bisitahan sa CA justices ang mga komunidad duol sa banana plantations didto sa Dakbayan sa Davao aron gayod ilang maaksyonan sa madaling panahon sa maong kaso.

"Ang kahakog niining mga banana companies nagtukmod kanamo ngadto sa dugang kawad-on... hinayhinay kining mipatay kanamo. Ug ang ilang kahakog daw giprotektahan sa Court of Appeals sa dihang mipakanaog silag temporary restraining order ug dayon writ of preliminary injunction sa pagpatuman sa maong Ordinansa ug karon daw kuhol ang ilang aksyon bahin sa pagtino sa constitutionality sa maong ordinansa," matod ni Rosita Bacalso, laing sakop sa MAAS.

Niadtong Nobiyembre 29, 2008, maoy ika-21 ka adlaw sa pagkampo sa MAAS atubangan sa CA-Cagayan de Oro. Ug agig pagpadayag sa ilang frustration, sila ug ang ilang mga supporter gikan sa Xavier University-Ateneo de Cagayan ug sa Sumilao Farmers Association nagpa-upaw sa ilang mga ulo.

Gihimo usab sa mao ra nga adlaw ang usa ka misa alang sa MAAS didto sa Bonifacio Park, Cagayan de Oro City diin si Bishop Honesto Pacana, SJ, sa Malaybalay, Bukidnon, mao ang mihatag sa homily.

Matod sa Obispo nga ang pakigbisog sa MAAS batok sa aerial spraying usa ka moral fight alang sa yano ug kabos nga mga mag-uuma.

"This is about human dignity. This is about human rights and justice for the common good. This is a moral issue because anything that degrades the dignity of people is a moral issue," matod ni Bishop Pacana sa iyang homily atol sa maong misa nga gitambongan usab sa mga suporter sa MAAS gikan sa Xavier University, Balaod Mindanao, Alternative Law Group, Sumilao farmers ug uban pang pundok sa katawhang nagpakabana.

"Aerial spraying threatens the food security of the people. It affects their livelihood. It is a practice that puts the lives of other people in danger and if you put people’s lives in danger, you are not only answerable to the people but also to God. We belong to one family, your sorrow is my sorrow, your sadness is my sadness as your joy is my joy. The ideal should have been those who are less in life are rich in law, but the problem is, these people are less in life and less in law," dugang ni Bishop Pacana.

Si Bishop Pacana nagkanayon nga kon ang ordinansa sa Dakbayan sa Davao ideklarar nga unconstitutional, mao usab kini ang dangatan sa susamang ordinansa sa lalawigan sa Bukidnon.

Kanus-a kaha matagamtaman sa mga yanong mag-uuma sa Dakbayan sa Davao ang katam-is sa hustisya?


(Napatik sa Bisaya Magasin, Marso 18, 2009, Pahina 20-21)

Thursday, March 5, 2009

Cagayan de Oro City Police Office SWAT Team: Kampeyon sa SWAT Rifle Shooting Competition



SAGAD sa mga special police operations, ang elite team sa kapolisan nga gitawag og Special Weapon and Tactics kun SWAT maoy sangonan sa paghimo niini. Kini tungod kay ang matag sakop sa SWAT team miagi man sa pinasahing mga pagbansay-bansay sama sa firing sa lainlaing posisyon (prone, kneeling, standing, awkward positions ug shooting on the move), firing at multiple targets, judgmental firing, panic firing, blindfolded firing, arrest techniques, mobile/vehicle assault, barricade operations ug rappelling. Sa laing pagkasulti, ang mga polis nga nahisakop sa SWAT team nagbaton og kahanas sa paggamit sa armas ug kabatid bahin sa police tactics.

Ug sa tinguha nga mapalapdan ug mapalig-on ang kahanas sa mga sakop sa SWAT team sa lainlaing police offices nga nahisakop sa Amihanang Mindanao, ang Philippine National Police-Police Regional Office 10 mipahigayon kaniadtong Nobiyembre 29, 2008 sa 1st PRO-10 PNP SWAT Rifle Shooting Competition didto sa NMPSA Firing Range sa Barangay Camaman-an, Dakbayan sa Cagayan de Oro.

May upat ka hugna ang maong kompetisyon nga gisalmotan sa mga SWAT team gikan sa Dakbayan sa Cagayan de Oro, lalawigan sa Misamis Oriental, Bukidnon, Camiguin, Misamis Occidental, Lanao del Norte ug uban pang police offices nga nahisakop sa hurisdiksiyon sa PNP-10 Regional Office. Ang upat ka hugna mao ang identification target, team relay, emergency assault ug rescue operations.

Ug human sa tinud-anay ug seryosong pagpakita sa ilang kahanas sa paggamit sa hinagibang mobuto ug sa pagpinsar sa mga taktika pagsulbad sa giatubang nilang mga hagit, ang SWAT team sa Cagayan de Oro City Police Office maoy migawas nga champion sa maong kompetisyon.

Atol sa flag raising ceremony didto sa City Hall Quadrangle sa Dakbayan sa Cagayan de Oro kaniadtong Disyembre 2, 2008, pormal nga gipresentar ni Acting City Police Director Isagani Genabe ngadto sa mayor ug liboan ka mga kawani sa City Hall ang 11 ka mga police officer nga maoy naglangkob sa Cagayan de Oro City Police Office SWAT team.

"This victory signifies our quest to strive hard not only to be the best, but the best among the best in the region," matod ni P/SSupt. Genabe atol sa maong okasyon.

Sa iyang mensahe, si Mayor Constantino "Tinnex" Jaraula mainitong mipadayag sa iyang pahalipay ngadto sa mga sakop sa SWAT team sa COCPO tungod sa ilang nakab-ot nga kadaogan.

Si Mayor Jaraula nagalaom nga ang maong kadaogan makahatag og dugang kadasig sa matag sakop sa kuwerpo sa kapolisan sa pagbuhat sa ilang tahas nga mao ang pagpatunhay sa kalinaw ug kahusay sa katilingban.

Ang COCPO SWAT team nga nagpakitag outstanding performance atol sa labing unang SWAT Rifle Shooting Competition gipangulohan ni P/CInsp. Aaron M. Mandia isip group supervisor, ug PO3 Amiel Petallo, PO3 Angelito Baquilid, PO3 Gernani Gelogo, PO3 Ronald Patriana, PO3 Edgar Lagas, PO3 Jean Paul Villaveto, PO3 Ronie Abamonga, PO2 Marlon Mabalos, PO1 Andy Balabat ug PO1 Mardy Hortillosa, mga sakop.

(Napatik sa Bisaya, Marso 11, 2009, Pahina 12-13)

Tuesday, February 24, 2009

Ang Mindanao University of Science and Technology


HUMAN mangligdas ang daghang katuigan, nagnuod ra gayod ang damgo sa mga Kagay-anon nga makabaton og state university ang Dakbayan sa Cagayan de Oro nga magtanyag sa de kalidad nga edukasyon ngadto sa ilang kabataan sa ubos nga balayranan.

Niadtong Enero 7, 2009, gipirmahan ni Presidente Gloria Macapagal-Arroyo ang Akta Republika 9519 nga nag-convert sa Mindanao Polytechnic State College (MPSC) ngadto sa state university diin pagatawgon na kinig Mindanao University of Science and Technology kansang main campus nahimutang sa Dakbayan sa Cagayan de Oro.

Sila si Sen. Aquilino Pimentel Jr. ug Rep. Rufus Rodríguez maoy mga principal author sa maong balaod.

Ang pagpirma sa RA 9519 gihimo sulod sa MPSC gymnasium sa Barangay Lapasan nga gisaksihan nila ni Agriculture Secretary Arthur Yap, Sen. Juan Miguel Zubiri, Kongresman Rufus Rodriguez, Kongresman Bambi Emano, Kongresman Rolando Uy, Kongresman Antonio Lagdameo, Kongresman Candido Pancrudo, Misamis Oriental Gov. Oscar Moreno ug Cagayan de Oro City Mayor Constantino Jaraula.

“I am very happy. It is really about time that this state college be converted into state university. This is the best center of excellence not only in Region 10 but also in whole Mindanao,” nagkanayon ang Pangulo human sa iyang pagpirma sa RA 9519.

Ang plano pag-convert sa MPSC ngadto sa usa ka state university nahimugso sa panahon nga si Dr. Montano F. Salvador mao pay nanimon sa MPSC isip college president. Niadtong 1995, ang maong proposal iyang gi-presentar ngadto sa MPSC faculty and staff, mga tinun-an, PTA officials, ug sa publiko nga hugot usab nga gidawat ug gikalawat sa mga stakeholders.

Niadtong tuig 2002, si kanhi kongresista ug karon mayor sa Dakbayan Cagayan de Oro, Constantino J. Jaraula miduso didto sa Kamara sa House Bill No. 4582 nga mag-convert sa MPSC ngadto sa MUST. Ang maong balaodon giaprobahan sa House Sub-Committee on Higher Education niadtong 2003. Apan wala kini makasimhot sa tinta sa pluma sa Pangulo.

Sa miaging tuig 2007, sila si Kongresista Rufus Rodríguez ug mga kauban miduso sa House Bill No. 4407 nga nagtumong sa pag-convert sa MPSC ngadto sa Mindanao University of Science and Technology. Didto usab sa Senado, si Senador Aquilino "Nene" Pimentel mipasaka sa Senate Bill 1528 samtang si Senador Miguel Zubiri miduso sa Senate Bill 2648, nga pulos adunay susamang katuyoan—ang pag-convert sa MPSC ngadto sa usa ka unibersidad sa kagamhanan.

Ang maong mga balaodon giduso ngadto sa Senate Committee on Education ubos ni Senador Alan Peter Cayetano alang sa dugang pagtuon. Gilayon ang komite ni Senador Cayetano mipahigayon og public hearing bahin sa maong balaodon kay usa man kini sa mga rekisitos nga gisitar sa balaod. Gani man, si kanhi Senate President Manny Villar namahayag nga ang public consultation matawag na lamang nga formality tungod kay kalipikado man kaayo ang MPSC nga mahimong state university.

SINUGDANAN SA MUST
Niadtong 1927, giaprobahan ang Pre-Commonwealth Act No. 3377, nga naila isip Vocational Act of 1927 ug nag-establisar sa Misamis Oriental Trade School (MOTS) nga natanyag lamang sa edukasyong pang-elementarya. Sa 1936, ang maong intermediate program gipulihan sa upat-ka-tuig nga secondary trade program.

Nianang pagka-1952, giusab ang ngalang MOTS ngadto sa Mindanao School of Arts and Trades (MSAT) pinasubay sa Republic Act No. 672. Sa maong tuig, ang MSAT nagtanyag og two-year trade technical education program. Ang maong kurso nadugangan sa Bachelor of Science in Industrial Education niadtong 1970 pinasikad sa Republic Act of 3959.

Panahon sa Martial Law, si Presidente Ferdinand Marcos mipakanaog og Presidential Decree 1431 nga nag-convert sa MSAT ngadto sa Don Mariano Marcos Memorial Polytechnic State College (DMMMPSC). Kini ang mission sa DMMMPSC: "To provide quality relevant and trained human resources and to promote research supportive to the industrialization of Northern Mindanao."

Niadtong 1991, ang ngalang DMMMPSC giusab ngadto sa Mindanao Polytechnic State College pinasikad sa Republic Act No. 7102. Ang MPSC adunay tulo ka extension campus nga nahimutang sa lungsod sa Jasaan, lalawigan sa Misamis Oriental ug sa lungsod sa Panaon ug sa Dakbayan sa Oroquieta, nga pulos nahisakop sa lalawigan sa Misamis Occidental.

MGA KURSONG GITANYAG
Sa kasamtangan, ang MPSC nagtanyag sa mosunod nga mga kurso: Doctor of Technology Education, Doctor of Philosophy in Educational Planning and Management, Doctor of Philosophy in Mathematical Sciences majors in Mathematics Education; Applied Mathematics Master of Science Applied Mathematical Sciences, Master of Science in Information Technology, Master of Science-Doctor of Philosophy Science Education (Straight Program) major in Chemistry; minor in Biology, Physics ug Environmental Science;

Master of Science in Technology Communication Management, Master in Environmental Science and Technology, Master in Teaching Mathematics, Master in Teaching Physical Sciences major in Physics; minor in Chemistry, Master of Arts Teaching Special Education, Master of Arts Teaching English as a Second Language, Master of Engineering Sciences majors in Power System Economics; Energy Engineering, Master Industrial Technology,

Master Technician Teacher Education, Master Educational Planning and Management, Master Public Administration, Master in Environmental Geotechnics and Management, Bachelor of Science in Architecture, Bachelor of Science in Civil Engineering, Bachelor of Science in Computer Engineering, Bachelor of Science in Electrical Engineering, Bachelor of Science in Electronics and Communications Engineering, Bachelor of Science in Mechanical Engineering,

Bachelor of Science in Electrical Technology and Management, Bachelor of Science in Electronics and Communications Technology, Bachelor of Science in Electro-Mechanical Technology, Bachelor of Science in Food Science and Technology, Bachelor of Science in Industrial Technology majors in Architectural Drafting Technology; Automotive Engineering Technology; Civil Engineering Technology, Bachelor of Science in Information Technology, Bachelor of Science in Mechanical Design and Fabrication Technology, Bachelor of Science in Applied Physical Sciences Teaching Stream & Industry Stream,

Bachelor of Science in Environmental Science and Technology, Bachelor of Science in Industrial Chemistry, Bachelor of Science in Mathematical Sciences majors in Applied Mathematics; Mathematics Teaching, Bachelor of Science in Technology and Communication Management, Bachelor in Elementary Education major in Special Education, Bachelor in Secondary Education major in Technology and Livelihood Education, Certificate of Teaching, Diploma in Teaching Special Education, ug Secondary Laboratory School nga gipadagan ubos sa Science and Technology Curriculum.

Ang Jasaan Campus nagtanyag sa kursong BS in Electrical Technology and Management BS in Industrial Technology, BS in Information Technology, Bachelor of Secondary Education major in Technology and Livelihood Education, Three-Year Technician Program samtang ang Panaon Campus nag-offer sa kursong BS in Aquatic Resource Technology & Management, BS in Physical Science Teaching, BS in Mathematics Teaching, BS in Marine Biology, Bachelor in Elementary Education ug Diploma in Information Technology.

Ang Oroquieta Campus nagtanyag sa mosunod nga mga kurso: Bachelor in Elementary Education ug Diploma in Information Technology

KASAMTANGAN NANIMON
Sa dili madunay, ipahigayon ang investiture sa university president. Sa kasamtangan, Si Dr. Ricardo E. Rotoras ang nanimon isip presidente samtang ang Board of Trustees gilangkoban kanila ni Dr. Emmanuel Y. Angeles, chairman sa Commission on Higher Education, isip BOT chairman, Dr. Rotoras, BOT vice chairman; ug Kongresista Cynthia A. Villar, Senador Alan Peter S. Cayetano, Director Rafael G. Evangelista, Jr. sa National Economic Development Authority-Region 10, Director Angelito C. Alolod sa Department of Science and Technology-Region 10, Joselito R. Sabalbaro, MPSC Faculty Association president, Enrique S. Guevarra, MPSC Alumni Association president ug Ceasar L. Degorio, Jr., Student Supreme Council president, isip mga BOT members.

NANGAGING ADMINISTRADOR
Ang nangaging mga timonel sa MPSC mao sila si: Alejandro Dabuet, Principal, MOTS, 1939-1941 ug Principal, MSAT, 1956-1973;
Isabelo Gatchalian, Principal, MOTS, 1946-1953; Isabelo Sarmiento, Superintendent, MSAT, 1953-1959; Panfilo Libay, Superintendent, MSAT, 1959-1963;
Vicente Enrile, Superintendent, MSAT, 1963-1969; Victor E. Blacer, Superintendent, MSAT, 1968-1971; Francisco B. Concillo, Superintendent, MSAT, 1971-1977; Medardo P. Santos, Superintendent, MSAT, 1977-78, First President, DMMMPSC, 1978-1984;
Serafin M. Benaldo, President, DMMMPSC, June 7-July 7, 1986; Eduardo S. Canlas, President, DMMMPSC, 1986-1994; ug Montano F. Salvador, President, MPSC, 1998-2006.


(Napatik sa Bisaya, Marso 4, 2009, Pahina 6-7, 15)